
Kannski seinna...... getur orðið of seint!
- Bergur Jonsson
- Apr 3, 2022
- 5 min read
Ég vildi svo innilega óska þess að ég hefði fylgt eftirfarandi eftir en ekki bara hugsað sem svo að ég mætti ekki vera ýtinn.
En núna er of seint fyrir mig og sjalfstraust.is að hjálpa kærum vini sem gerði sér ekki grein fyrir hversu mikilvægt það er að þiggja þá hjálp sem í boði getur verið.
Vinur minn Árni tók sitt eigið líf fyrir viku síðan.
Hann, hans frásögn og viðurkenning á eigin þunglyndi varð að lokaákvörðun minni í að setja sjalfstraust.is af stað. En það hafði verið í huga mér í nokkur ár.
En ég hef áður lent í vandræðum eftir að hafa verið of ágengur um að vilja hjálpa fólki af slæmum andlegum stað þannig að ég sendi bara eftirfarandi til hans og treysti því að hann myndi hafa samband þegar hann þyrfti mest á því að halda, en hann gerði það ekki og mun aldrei hafa samband við mig aftur.
Sjötti janúar. 2021.
Sæll vinur, ég hef dottið í þunglyndi.
Ég hef alla mína 48 ára ævi verið með kvíða! Allavega alveg frá því að ég man eftir mér rúmlega þriggja ára. Fyrsta kvíða minningin mín er samt líklega frá því að ég var fjögurra ára inni í eldhúsi í sveitinni hjá ömmu og afa og var að syngja hástöfum lagið "Er ég kem heim í Búðardal ", við Lóa amma vorum bara tvö til að byrja með, en svo komu föður systkini mín inn og heyrðu í mér og fóru að hlægja! Ég tók því strax þannig að þau væru að hæðast að mér og fyndist ég syngja eitthvað asnalega eða illa. Þarna hætti ég að syngja svo aðrir heyrðu alveg þangað til ég náði einhverjum tökum á minnimáttarkenndinni í mér á unglingsaldri, kvíðinn sagði mér nefnilega strax þarna að það myndu allir hlæja að mér ef þeir heyrðu í mér syngja! Auðvitað voru frændsystkini mín ekki að hlæja að því hvað ég syngi illa eða asnalega, heldur að gleðjast yfir því hvað ég syngi hátt og snjallt! En kvíðinn fyrir því að hlegið væri að mér tók samt öll völd. Svipað kvíða dæmi fékk mig t.d. til að hætta að dansa í dansskólanum og hefti mig í mörgu fleiru.
Svo var ég frá því líklega um fjögurra eða fimm ára nánast ófær um að hafa stjórn á skapi mínu ef einhver ögraði mér eða stríddi. Allir sem voru á svipuðum aldri og ég höfðu strax vit á því að stríða mér ekki mikið, en móður bræður mínir nýttu sér þennan skap ofsa í mér rækilega og fengu mig bara með nokkrum orðum til að ráðast á þá eins og versti bardagakappi, og það fannst þeim mjög fyndið! En Inga amma var væntanlega búin að reyna oft að fá mig til að hætta að ráðast á þá í hvert skipti sem þeir stríddu mér eitthvað, og þegar henni tókst loksins að fá mig til að skilja að ef ég hætti að ráðast á þá, þá myndu þeir hætta að nenna að stríða mér þá loksins lærði ég að hafa stjórn á mér. Mig minnir reyndar að þetta hafi ekki verið í mjög langan tíma sem ég hafði ekki stjórn á mér. En þessi hegðun hjá mér var líka sprottin af kvíða, því ég hafði fundið það að ef aðrir óttuðust mig þá þurfti mig ekki að kvíða stríðni eða nokkru öðru kvíðavaldandi frá öðrum.
En til að ná þarna stjórn á skapi mínu þá fór ég alltaf að þurfa að hugsa hvað það væri nákvæmlega sem gerði mig svona reiðan, og vinna svo í því að breyta hugsun minni um reiði valdinn.
Það var ekki fyrr en síðasta haust sem ég áttaði mig almennilega á því að þessi leið mín við að ná stjórn á sjálfvirkum hugsunum mínum er í dag kölluð hugræn atferlismeðferð.
Ég var nefnilega svo heppinn að síðasta kvíða tímabil mitt vorið 2019 var það þungt að ég fékk tækifæri til að komast á námskeið í hugrænni atferlismeðferð, og það sýndi mér að ég er búin að vera að nota þá aðferð alla tíð síðan Inga amma gerði mér grein fyrir að ég ræð hvernig ég bregst við hverju sem er, bara ef ég næ að átta mig á hvernig mér langar að líða við mismunandi aðstæður.
En ástæðan fyrir því að ég áttaði mig ekki á því að ég var að beita réttri aðferð var að kvíðinn kom alltaf af og til aftur, og ég réði ekki alltaf alveg við hann, og það varð þess valdandi að ég hafði ekki að fulla trú á að ég væri að gera rétt.
En námskeiðið sýndi mér að ég hafði nánast alltaf verið að vinna rétt í sjálfum mér.
Og ein af mínum uppáhalds útskýringum úr því námskeiði er að kvíði er mest fyrir framtíðinni, en þunglyndi vegna gerðra eða ógerðra hluta úr fortíðinni!
Við ráðum því nefnilega ótrúlega mikið sjálf hvernig við bregðumst við sorg eða gleði, og öllu þar á milli, þegar við erum búin að átta okkur á og ná einhverjum tökum á hugsunum okkar og afleiðingum þeirra á líðan okkar!
Þetta er fyrir marga líklega verulega stórt og mikið námskeið og verkefni. En ef við ætlum okkur að ná einhverjum markmiðum, og ekki síst því að hafa nokkuð góða stjórn á líðan okkar, þá verðum við að vinna stöðugt að því og alls ekki gefast upp þó okkur finnist verkefnið oft vonlaust. Ég hef til dæmis, að ég tel, þá rökréttu skoðun, að við séum öll margfalt betur til þess fallin að átta okkur á upplifunum annara ef við höfum upplifað eitthvað svipað sjálf. Mér finnst algjörlega nauðsynlegt að fyrrverandi fíklar og alkóhólistar sé ráðgjafar og sérfræðingar á Vogi. Og í neyðarsíma rauðakrossins fyrir fólk með sjálfsvígs hugsanir sé fólk sem hefur upplifað að vilja taka sitt eigið líf, því bækur, kennarar, námskeið eða nokkur önnur fræðsla eða umfjöllun kemst ekki nálægt skilningi okkar við að upplifa! Auðvitað verðum við til að vera tilbúin að hjálpa öðrum líka að hafa náð að skilja upplifanir okkar, bæði aðdraganda og afleiðingar, ásamt því að vera algjörlega meðvituð um að við séum örugg með okkur sjálf og tilbúin að hjálpa öðrum. En þannig er ég líka á því að mjög margt í öllum okkar skólakerfum sé verulega ofmetið! En það er svo sér ritgerð útaf fyrir sig. Því vil ég minna á það að við skulum alltaf virða og hlusta á hvernig annað fólk upplifir allt sitt líf, og reyna eins og við mögulega getum að skilja hvernig hver aðili skynjar sínar upplifanir, því þrátt fyrir allt sem við teljum okkur vita þá upplifir hver á sinn hátt og við hugsum á mjög mismunandi hátt.
Ef þú heldur að það gæti komið að gagni fyrir þig að tala við mig þá er það velkomið vinur 😘 kv. Bergur





Comments